Niewystarczająca i zbyt wolna biosynteza kolagenu w ludzkim organizmie daje początek procesowi starzenia tkanek miękkich i kości. Natomiast wystarczająca i dostateczna suplementacja kolagenu do ustroju z zewnątrz ma ogromny wpływ na opóźnienie tych procesów, hamując rozwój i skutki m.in. następujących schorzeń:
- Problemy skórne - pomoc w ujędrnianiu i regeneracji skóry wspierając ją w naturalnych procesach, pozwala na walkę ze zmarszczkami, utratą jędrności, przesuszeniem, bruzdami, cellulitem i rozstępami.
- Kobiety w okresie menopauzy - pomoc w okresie menopauzy. Okres menopuzy u kobiety powoduje, że enzym rozkładający włókna kolagenowe działa znacznie intensywniej- w ciągu pierwszych 5 lat menopauzy ilość włókien kolagenowych w skórze spada aż do 30-35% (średnio ilość włókien kolagenowych spada o 1,5-2% rocznie).
- Choroby oczu - kolagen w ludzkim oku stanowi aż 90% wszystkich białek. Wypełnia on rogówkę oka i wraz z witaminą C pełni funkcję ochronną przed chorobami takimi jak zaćma czy jaskra.
- Osteoporoza - kolagen jest w 90% w kościach. Dostateczna ilość kolagenu pozwala na wiązanie w kościach takich pierwiastków jak fosfor, magnez czy wapń.
- Problemy ze stawami - kolagen jest głównym budulcem chrząstki stawowej, który decyduje o ich odporności i wytrzymałości, zapewniając stawom amortyzację i elastyczność. Dostarczanie odpowiedniej ilości kolagenu pozwala na ochronę stawów oraz uniknięcie nie tylko inwazyjnych, ale i bolesnych, kosztownych metod wstrzykiwania w stawy kolagenu.
- Cukrzyca - degradacja kolagenu w organizmie cukrzyka następuje w wyniku procesu glikacji, czyli przyczepiania cząsteczek cukru do włókien kolagenowych. Jest to przyczyną zaburzeń w zwiększonych dolegliwości w układzie ruchu i funkcjonowaniu tkanki łącznej.
- Problemy ze snem - kolagen morski zawiera aminokwasy, takie jak tyrozyny, lizyny i glicyny, zapewniają odpowiednie działanie neuroprzekaźników. Nie tylko zapobiegają zmęczeniu, ale również zmniejszają poziom stresu i zwalczają przewlekłą bezsenność.
- Odporność organizmu - istnieje duża zależność pomiędzy kondycją układu odpornościowego a stanem tkanki łącznej.
- Problemy z krążeniem - włókna kolagenowe są częścią śródbłonka naczyń żylnych, dlatego zasobność ich ścianek w kolagen jest gwarancją w utrzymaniu prawidłowych funkcji układu krwionośnego i m.in. unikania zbędnych żylaków.
Argumenty te przemawiają za potrzebą suplementacji kolagenu w celu zachowania witalności, młodości i zdrowia. Warto również zaznaczyć, że kolagen wymieniany jest stosunkowo wolno w naszych organach, dlatego bardzo istotna jest systematyczność.
Kolagen jest białkiem i jednym z głównych elementów budulcowych naszej skóry. Znajduje się w kościach, ścięgnach, więzadłach, narządach wewnętrznych, naczyniach krwionośnych oraz wyściółce jelit. Głównymi aminokwasami budującymi kolagen są prolina, glicyna i hydroksyprolina. W naszym organizmie kolagen umożliwia spójność tkanek i narządów, wpływa na nawilżenie, odporność i elastyczność skóry, zmniejsza ryzyko rozwoju chorób zwyrodnieniowych stawów. Jego produkcja maleje wraz z wiekiem, ale niektóre czynniki mogą dodatkowo ten proces nasilić m.in. nadmierna ekspozycja na słońce, palenie tytoniu, nadmiar alkoholu oraz brak snu i aktywności fizycznej. Udowodniono, że suplementacja preparatów zawierających kolagen może zmniejszyć stan zapalny i stymulować syntezę tego białka w organizmie.
Kolagen w codziennej diecie i jego suplementy Suplementacja staje się coraz popularniejszą praktyką wśród wielu grup wiekowych. Ma na celu uzupełnić normalną dietę dzięki skoncentrowanym źródłom witamin czy składników mineralnych w formie leków lub - znacznie częściej – suplementów diety, mających odżywczy lub fizjologiczny efekt.
Według zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia suplementację powinny stosować grupy:
- osoby dorosłe na niskoenergetycznej diecie,
- osoby stosujące ograniczenia lub eliminacje w diecie.- osoby w podeszłym wieku,
- kobiety po menopauzie,
- kobiety w ciąży
Coraz większą wagę przykłada się do suplementacji kolagenu. Jest to związane przede wszystkim z faktem, że wraz z wiekiem następuje jego utrata. Rozpoczyna się ona w wieku 18-29 lat, po 40. roku życia spadek wynosi – średnio o 1% na rok, a po 80. roku życia produkcja kolagenu spada o 75% w odniesieniu do młodszych dorosłych. Dodatkowe czynniki przyspieszające jego utratę to alkohol, papierosy, wolne rodniki, dieta ubogobiałkowa z małą ilością warzyw i owoców . Suplementacja kolagenem ma na celu: utrzymanie prawidłowej elastyczności, jędrności i nawilżenia skóry, a także działanie przeciwstarzeniowe, które redukuje zmarszczki . Ponadto wpływa na zdrowie włosów i paznokci, zwiększa gęstość masy kostnej i masy mięśniowej, zmniejsza ból towarzyszący chorobie zwyrodnieniowej stawów i wspomaga gojenie ran. Wśród dostępnych produktów spożywczych w diecie najwięcej kolagenu jest w: galaretach wieprzowych, rybnych i owocowych, salcesonie, podrobach (serce, wątroba), gotowanych kurzych łapkach i chrząstkach zwierzęcych. Przewagą suplementacji kolagenu jest również łatwiejsze trawienie w przewodzie pokarmowym i działanie bez skutków ubocznych dla ludzi z wysokim cholesterolem czy miażdżycy.
Kolagen morski poza redukcją zmarszczek, poprawą elastyczności skóry i jej wyglądu, przyspiesza gojenie ran oraz regenerację tkanki kostnej i chrzęstnej poprzez nasilenie proliferacji i migracji fibroblastów i keratynocytów. Mniejsza masa cząsteczkowa kolagenów morskich zwiększa ich rozpuszczalność w wodzie, co nadaje im bardziej higroskopijne właściwości.
Wpływ kolagenu na chrząstke stawową
Wpływ kolagenu na chrząstkę stawową Chrząstka szklista występuje na powierzchniach stawowych człowieka. Komórki chrząstki zwane chondrocytami, produkują podstawową jednostkę strukturalną kolagenu IItropokolagen typu II. Wraz z wiekiem dochodzi do postępującego niszczenia chrząstki stawowej i rozwija się choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS), która jest najczęstszą chorobą stawów i główną przyczyną bólu i niepełnosprawności fizycznej u starszych osób. Obecnie główną metodą leczenia ChZS jest stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Alternatywą ukazywaną coraz częściej w mediach dla tej farmakoterapii wydaje się stosowanie suplementów hydrolizowanego kolagenu. Długoterminowej suplementacji peptydów kolagenowych na chrząstkę stawową przedstawił O. Bruyère i wsp. Badanie przez nich przeprowadzone wskazuje, iż długoterminowe (przez 6 miesięcy) przyjmowanie preparatów peptydów kolagenowych powoduje klinicznie istotną poprawę u osób badanych z ChZS. Osoby przyjmujące hydrolizat kolagenu zgłaszały obniżenie nasilenia bólu w skali VAS o 51,6% w porównaniu do grupy placebo zmniejszenie nasilenia bólu o 36,5% (p<0,05). W powyższym badaniu nie było istotnej różnicy między grupami po 3 miesiącach trwania badania (44,1% vs. 39,6%, p=0,53). Podobne wyniki otrzymali Benito-Ruiz P i wsp. oraz García-Coronado JM i wsp., który również również przedstawili, iż długoterminowa suplementacja peptydów kolagenowych powoduje istotne obniżenia nasilenia bólu w skali VAS oraz w skali WOMAC w porównaniu z grupami placebo. Kolagenowe suplementy diety mogą mieć również ochronne działanie na chrząstkę stawową .
Badanie D. Zdzieblik i wsp. przeprowadzone na młodych sportowcach z problemami bólowymi stawów kolanowych podczas aktywności fizycznej wykazało, że codzienne spożycie 5 g peptydów kolagenowych przez 12 tygodni doprowadziło do statystycznie istotnego zmniejszenia bólu stawów kolanowych w porównaniu z grupą placebo.
Wpływ kolagenu na układ krążenia
Niestety obecnie nie ma wielu kompleksowych przeglądów oceniających wpływ suplementacji kolagenem na układ krążenia, jednak najnowsze badania pokazują, że suplementacja peptydami kolagenowymi może pozytywnie wpływać na układ sercowo- naczyniowy. Wśród najważniejszych czynników zwiększających ryzyko chorób sercowo- naczyniowych wyróżniamy: dyslipidemię, cukrzycę, nadciśnienie tętnicze. Ryzyko wystąpienia poważnych chorób układu krążenia oceniamy przy użyciu licznych markerów sercowo-naczyniowych. Poniżej przedstawiono wyniki badań naukowych analizujących wpływ suplementacji kolagenem na markery sercowo-naczyniowe (przekładające się na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych)
Wpływ kolagenu na paznokci
Wpływ kolagenu na paznokcie dotychczas został opisany w jednym badaniu, które wykazuje korzystne rezultaty z przyjmowania omawianej substancji. Hexsel D. i wsp. przeprowadzili badanie w którym 25 uczestników spożywało przez okres 24 tygodni określone bioaktywne peptydy kolagenowe. Uczestnicy mieli wykonaną ocenę kliniczną, ocenę tempa wzrostu paznokci i częstości łamania paznokci oraz zrobione zdjęcia czterokrotnie podczas trwania próby: na początku badania, po 12 i 24 tygodniach codziennego spożycia produktu i po 4 tygodniach od ostatniego spożycia. Po zakończeniu badania podczas klinicznej oceny zaobserwowano przynajmniej dostateczną poprawę u 88% badanych. Ponadto wykazano 100 redukcję łamliwości paznokci o 42%, natomiast tempo wzrostu paznokcia wzrosło o 15%. W subiektywnym kwestionariuszu satysfakcji 80% pacjentów zaznaczyło, że są co najmniej zadowoleni z rezultatów leczenia, ponad 75% pacjentów stwierdziło, że ich paznokcie są mocniejsze, a 71% uważało, że ich paznokcie rosną szybciej i są dłuższe.
Wpływ kolagenu na mózg
Warto wziąć pod uwagę wpływ kolagenu na funkcje mózgu. Seiko wraz ze współpracownikami przebadali wpływ codziennej doustnej suplementacji hydrolizatów kolagenu na ludzki mózg. Wykazali oni, że suplementacja hydrolizatów kolagenu może mieć pozytywny wpływ na strukturę mózgu i może zwiększyć językowe zdolności poznawcze. Badanie trwało 4 tygodnie, wzięło w nim udział 30 zdrowych uczestników. Oceniano wskaźniki stanu zdrowia mózgu oparte na objętości istotny szarej i ułamkowej anizotropii oraz zmiany w zapamiętywaniu listy słów i standardowych werbalnych testów kojarzenia w parach przez okres 4 tygodni oraz zmiany w sumarycznych wynikach wskaźników wysiłku fizycznego, umysłowego i komponentu społecznego jakości życia. Na koniec badania naukowcy wykazali znaczny wzrost ułamkowej anizotropii jednak bez istotnej zmiany objętości istoty szarej w tym samym okresie. Znaczną poprawę w stosunku do stanu wyjściowego wykazano w ilości zapamiętywanych słów z listy oraz w wynikach standardowych werbalnych testach kojarzenia w parach.
Kolagen jest białkiem, zapewniającym tkanką wytrzymałość, jednocześnie zachowując dużą elastyczność. Potencjał terapeutyczny w stosowaniu doustnym w wielu dziedzinach medycyny. Najczęściej jego suplementy stosowane są w celach antiaging oraz w celu poprawy wyglądu skóry, paznokci, włosów. Oprócz tego kolagen może pozytywnie wpływać na chrząstki stawowe, kości, a także na układ krążenia i mózg, przez co jest coraz częściej stosowaną substancją.
Argumenty te przemawiają za potrzebą suplementacji kolagenu w celu zachowania witalności, młodości i zdrowia. Warto również zaznaczyć, że kolagen wymieniany jest stosunkowo wolno w naszych organach, dlatego bardzo istotna jest systematyczność.
Bibliografia:
García-Coronado JM, Martínez-Olvera L, Elizondo-Omaña RE, Acosta-Olivo CA, Vilchez-Cavazos F, Simental-Mendía LE, Simental-Mendía M. 2019. Effect of collagen supplementation on osteoarthritis symptoms: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. International Orthopaedics. 43(3):531-53
Geahchan, S., Baharlouei, P., & Rahman, A. (2022). Marine Collagen: A Promising Biomaterial for Wound Healing, Skin Anti-Aging, and Bone Regeneration. Marine drugs, 20
Instytut Żywności i Żywienia, 2019, Suplementy diety- czy potrzebujesz? (dostęp 02.04.2023), https://ncez.pzh.gov.pl/wp- content/uploads/2021/03/broszura_suplementy.pdf
Choi SY, Ko EJ, Lee YH, Kim BG, Shin HJ, Seo DB, Lee SJ, Kim BJ, Kim MN., 2014. Effects of collagen tripeptide supplement on skin properties: a prospective, randomized, controlled study. Journal of Cosmetic and Laser Therapy. 16(3):132-7.
Hexsel D, Zague V, Schunck M, Siega C, Camozzato FO, Oesser S, 2017. Oral supplementation with specific bioactive collagen peptides improves nail growth and reduces symptoms of brittle nails. Journal of cosmetic dermatology;16(4):520-526
